Ly hôn đơn phương

Trong thực tế hành nghề, tôi gặp rất nhiều trường hợp khách hàng rơi vào bế tắc vì người còn lại không hợp tác ký đơn ly hôn. Có người chọn im lặng, né tránh; có người cố tình trì hoãn để gây khó dễ. Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam không buộc ly hôn phải có sự đồng ý của cả hai bên.

Nếu cuộc hôn nhân đã thật sự không thể tiếp tục, bạn hoàn toàn có quyền tự mình yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn đơn phương. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ toàn bộ quy trình ly hôn đơn phương từ A – Z.

1. Khi một bên không ký đơn, có ly hôn được không?

Câu trả lời là “Có”.

Pháp luật Việt Nam cho phép ly hôn đơn phương, tức là chỉ cần một bên vợ hoặc chồng có yêu cầu ly hôn, Tòa án vẫn có thẩm quyền thụ lý và giải quyết.

Căn cứ pháp lý: Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định:

"Khi một bên vợ, chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành, nếu có căn cứ về việc vợ hoặc chồng có hành vi bạo lực, vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ làm hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, thì Tòa án giải quyết cho ly hôn."

Ví dụ:

Chị H. phát hiện chồng ngoại tình, nhiều lần bỏ nhà đi. Dù chị yêu cầu ly hôn, chồng vẫn không chịu ký vào đơn. Trong trường hợp này, chị H. hoàn toàn có thể nộp đơn ly hôn đơn phương lên Tòa án mà không cần chữ ký của chồng.

2. Hồ sơ cần chuẩn bị khi ly hôn đơn phương không có chữ ký của bên kia

Để Tòa án chấp nhận hồ sơ, bạn cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ hợp pháp sau:

• Đơn khởi kiện ly hôn đơn phương: Đây là mẫu đơn theo quy định của Tòa án nhân dân. Người làm đơn chỉ cần ký tên của mình, không cần chữ ký của bên còn lại.

• Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn (bản chính): Đây là giấy tờ bắt buộc để Tòa án xác định quan hệ hôn nhân hợp pháp. Trường hợp bị mất bản chính, bạn có thể đến Ủy ban nhân dân nơi đã đăng ký kết hôn để xin trích lục bản sao hợp lệ.

• Căn cước công dân và sổ hộ khẩu của cả hai bên (bản sao chứng thực): Các giấy tờ này giúp Tòa án xác minh nhân thân và nơi cư trú. Nếu bạn không có giấy tờ của bên kia, cần ghi rõ trong đơn là “không cung cấp được” để Tòa án nắm rõ tình hình.

• Giấy khai sinh của con chung (nếu có): Đây là căn cứ để Tòa án xem xét, giải quyết các vấn đề liên quan đến quyền nuôi con và nghĩa vụ cấp dưỡng. Giấy khai sinh phải là bản sao chứng thực.

• Giấy tờ chứng minh tài sản chung (nếu có tranh chấp): Bao gồm các giấy tờ như Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy tờ nhà ở, đăng ký xe, sổ tiết kiệm, hợp đồng vay nợ hoặc các tài liệu tài chính khác. Việc chuẩn bị đầy đủ chứng cứ này giúp Tòa án dễ dàng xác định quyền sở hữu và phân chia tài sản nếu các bên có tranh chấp.

📌 Lưu ý:

Nếu bạn không biết nơi cư trú của chồng/vợ, cần cung cấp địa chỉ cư trú cuối cùng hoặc đơn xác nhận của công an địa phương nơi họ từng sống để Tòa có căn cứ thụ lý.

3. Quy trình ly hôn khi chồng/vợ không chịu ký

Bước 1: Nộp hồ sơ tại Tòa án có thẩm quyền

• Nếu có tranh chấp về con, tài sản → Tòa án nơi bị đơn cư trú.

• Nếu chỉ yêu cầu ly hôn, không tranh chấp → có thể nộp tại Tòa nơi nguyên đơn cư trú.

Bước 2: Tòa án thụ lý

Sau khi hồ sơ của bạn được kiểm tra và xác định là hợp lệ, Tòa án sẽ ra thông báo thụ lý vụ việc. Từ thời điểm này, quá trình giải quyết ly hôn chính thức được bắt đầu. Bạn chỉ cần theo dõi hướng dẫn của Tòa và phối hợp cung cấp thêm giấy tờ (nếu được yêu cầu) để việc xử lý diễn ra nhanh chóng, thuận lợi.

Bước 3: Hòa giải tại Tòa

Tòa án mời hai bên lên hòa giải bắt buộc. Nếu bên kia không đến, Tòa sẽ lập biên bản vắng mặt và chuyển vụ án sang giai đoạn xét xử.

Bước 4: Xét xử

Nếu bị đơn vắng mặt 2 lần liên tiếp, Tòa án có quyền xét xử vắng mặt theo Điều 227 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Tòa ra bản án ly hôn, có hiệu lực sau 15 ngày nếu không kháng cáo.

4. Thời gian giải quyết ly hôn đơn phương không có chữ ký

Thực tế cho thấy:

• Trung bình 4 – 6 tháng nếu bị đơn có mặt.

• 6 – 9 tháng nếu bị đơn cố tình tránh mặt hoặc không đến Tòa.

Tuy nhiên, nếu bạn chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, cung cấp địa chỉ chính xác và không có tranh chấp phức tạp, vụ việc có thể rút ngắn chỉ còn 1 – 2 tháng.

5. Cách rút ngắn thời gian giải quyết

Luật sư gợi ý một số mẹo hợp pháp để Tòa giải quyết nhanh hơn:

• Chuẩn bị hồ sơ chuẩn ngay từ đầu – tránh việc Tòa trả hồ sơ do thiếu giấy tờ.

• Ghi rõ địa chỉ cư trú hoặc làm việc của bị đơn.

• Đề nghị Tòa án xét xử vắng mặt bị đơn nếu người đó không đến lần thứ hai.

• Không tranh chấp tài sản, thỏa thuận quyền nuôi con – Tòa chỉ xem xét ly hôn.

• Theo dõi tiến độ, liên hệ thư ký Tòa khi cần bổ sung tài liệu.

6. Khi nào Tòa án từ chối hoặc tạm đình chỉ vụ án?

• Khi hồ sơ không đầy đủ, thiếu giấy tờ pháp lý quan trọng.

• Khi không xác định được nơi cư trú, nơi làm việc cụ thể của bị đơn.

• Khi bị đơn đang trong thời gian chấp hành án tù, ở nước ngoài mà không thể xác minh.

Trong các trường hợp này, bạn nên nhờ luật sư hỗ trợ làm đơn đề nghị xác minh cư trú hoặc ủy quyền làm việc với cơ quan công an để hồ sơ được thụ lý nhanh hơn.

7. Kết luận & khuyến nghị của luật sư

Việc ly hôn đơn phương khi chồng hoặc vợ không chịu ký hoàn toàn hợp pháp và có thể thực hiện được, miễn là bạn chuẩn bị hồ sơ đúng quy định và kiên trì theo quy trình Tòa án. Đừng lo lắng nếu bên kia cố tình gây khó dễ – pháp luật luôn bảo vệ quyền được chấm dứt hôn nhân của bạn khi cuộc sống hôn nhân đã không thể kéo dài.

Trên đây là những nội dung, quy định liên quan về pháp luật hôn nhân và gia đình mà Luật sư Pháp Định xin thông tin đến Quý khách hàng, thân chủ. Nếu Quý vị vướng mắc hoặc cần hỗ trợ thêm thông tin, vui lòng gửi nội dung về Email: [email protected] hoặc liên hệ trực tiếp với Luật sư Pháp Định. Chúng tôi rất hân hạnh được giải đáp cũng như tháo gỡ các vướng mắc của quý vị, góp phần thông tin, phổ biến và tuyên truyền pháp luật, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của quý khách hàng, thân chủ được hiệu quả nhất.
Trân trọng.