1. Quyền nuôi con được quy định thế nào trong luật?
Theo Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ ngang nhau trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con. Tuy nhiên, nếu hai bên không thỏa thuận được, Tòa án sẽ quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi dựa trên quyền lợi về mọi mặt của con.
Cụ thể:
- Con dưới 36 tháng tuổi: Tòa ưu tiên giao cho mẹ nuôi, trừ khi mẹ không đủ điều kiện (ví dụ: bỏ con, nghiện ngập, không có nơi ở ổn định).
- Con từ đủ 7 tuổi trở lên: Tòa sẽ hỏi ý kiến của con trước khi ra quyết định.
- Con từ 3 đến 7 tuổi: Tòa căn cứ tổng hợp các yếu tố vật chất – tinh thần của cả cha và mẹ.
Như vậy, luật không mặc định “mẹ luôn được nuôi con”, mà ai chứng minh được điều kiện tốt hơn thì người đó có cơ hội cao hơn.
2. Các yếu tố Tòa án xem xét khi quyết định quyền nuôi con
Khi xét xử, Tòa án sẽ đánh giá toàn diện các yếu tố sau:
- Thu nhập và khả năng kinh tế
Đây là yếu tố đầu tiên Tòa xem xét. Người giành quyền nuôi con cần chứng minh có:
- Việc làm ổn định, có thu nhập đủ để nuôi con;
- Có nguồn tài chính minh bạch, chứng minh được qua bảng lương, sao kê ngân hàng, hợp đồng lao động, giấy phép kinh doanh, v.v.
Tuy nhiên, thu nhập cao không phải là tất cả. Tòa sẽ xem xét thu nhập đó có bền vững, ổn định, phù hợp với việc chăm sóc con hay không.
- Nơi ở và môi trường sống
Bạn cần chứng minh mình có nơi ở an toàn, ổn định, phù hợp cho trẻ nhỏ – ví dụ: có phòng riêng cho con, khu vực sinh hoạt an toàn, môi trường giáo dục tốt, gần trường học hoặc người thân hỗ trợ.
- Thời gian, điều kiện chăm sóc và giáo dục
Nếu bạn là người thường xuyên ở nhà, có thể trực tiếp đưa đón, chăm sóc con, đó là một lợi thế rất lớn.
Ngược lại, nếu công việc của bạn phải đi xa, làm ca đêm hoặc không có người hỗ trợ, bạn nên chuẩn bị phương án thay thế cụ thể (như ông bà, người giúp việc, trường bán trú...).
- Tư cách đạo đức và hành vi của cha/mẹ
Tòa sẽ đánh giá thái độ, đạo đức, lối sống, hành vi ứng xử của mỗi bên.
Các yếu tố bạo lực gia đình, nghiện rượu, ma túy, ngoại tình, vi phạm đạo đức… đều là bất lợi trong việc giành quyền nuôi con.
- Nguyện vọng của con
Với con từ 7 tuổi trở lên, ý kiến của trẻ được ghi nhận trực tiếp tại Tòa. Nếu con có mong muốn sống với bạn, đây là một điểm cộng rất quan trọng.
3. Cách chứng minh khả năng nuôi con – Hướng dẫn chi tiết
Khi giành quyền nuôi con, đừng chỉ nói “tôi thương con hơn”, mà phải chứng minh bằng chứng cứ cụ thể.
Luật sư sẽ hướng dẫn bạn chuẩn bị những tài liệu sau:
- Chứng minh thu nhập: Hợp đồng lao động, bảng lương, giấy tờ kinh doanh, sao kê tài khoản.
- Giấy tờ về nơi ở: Sổ đỏ, hợp đồng thuê nhà, hình ảnh nơi con đang sống.
- Giấy tờ về học tập, y tế, sinh hoạt của con: Học bạ, giấy khám sức khỏe, thẻ bảo hiểm y tế, các khoản chi tiêu hàng tháng.
- Nhân chứng: Lời khai của hàng xóm, giáo viên, người thân – chứng minh bạn là người trực tiếp chăm sóc, quan tâm đến con.
- Bằng chứng bất lợi của bên kia (nếu có): Việc bỏ bê con, không chu cấp, có hành vi bạo lực hoặc lối sống ảnh hưởng tiêu cực đến trẻ.
4. Trường hợp đặc biệt: Ai được nuôi con dưới 36 tháng tuổi?
Theo quy định, trẻ dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ nuôi để đảm bảo quyền lợi về thể chất và tinh thần, trừ khi mẹ không đủ khả năng nuôi dưỡng.
Vì vậy, nếu bạn là người mẹ, chỉ cần chứng minh đủ điều kiện cơ bản về nơi ở, thu nhập và sức khỏe, Tòa sẽ ưu tiên giao con cho bạn.
Ngược lại, nếu bạn là người cha và muốn giành quyền nuôi con dưới 3 tuổi, bạn phải chứng minh mẹ không đủ khả năng nuôi con — ví dụ: bỏ con, không chăm sóc, nghiện ngập, hoặc không có nơi ở ổn định.
5. Kết luận – Giành quyền nuôi con không chỉ là cuộc chiến pháp lý, mà còn là hành trình vì con
Khi hôn nhân tan vỡ, con cái là người chịu ảnh hưởng lớn nhất. Vì vậy, nếu bạn thực sự có khả năng, có tình thương và trách nhiệm, hãy mạnh dạn bảo vệ quyền được nuôi con của mình.
Pháp luật Việt Nam luôn bảo vệ người cha, người mẹ đủ điều kiện chăm sóc con tốt nhất – không phân biệt giới tính, thu nhập, hay hoàn cảnh.
Trên đây là những nội dung, quy định liên quan về pháp luật hôn nhân và gia đình mà Luật sư Pháp Định xin thông tin đến Quý khách hàng, thân chủ. Nếu Quý vị vướng mắc hoặc cần hỗ trợ thêm thông tin, vui lòng gửi nội dung về Email: [email protected] hoặc liên hệ trực tiếp với Luật sư Pháp Định. Chúng tôi rất hân hạnh được giải đáp cũng như tháo gỡ các vướng mắc của quý vị, góp phần thông tin, phổ biến và tuyên truyền pháp luật, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của quý khách hàng, thân chủ được hiệu quả nhất.
Trân trọng.